TermCymru

Results are displayed in alphabetical order.
Welsh: person hunangyflogedig AEE
English: EEA self-employed person
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: personau hunangyflogedig AEE
Definition: gwladolyn o Wladwriaeth AEE sy'n berson hunangyfloedig yn y Deyrnas Unedig, ac eithrio person hunangyflogedig trawsffiniol AEE
Context: ystyr “person hunangyflogedig AEE” (“EEA self-employed person”) yw gwladolyn AEE sy’n berson hunangyflogedig, ac eithrio person hunangyflogedig trawsffiniol AEE, yn y Deyrnas Unedig;
Notes: Mewn rhai cyd-destunau gellir ychwanegu'r fannod o flaen AEE ee 'un neu ragor o bersonau hunangyflogedig yr AEE.
Last updated: 16 November 2021
Welsh: person hunangyflogedig Swisaidd
English: Swiss self-employed person
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: personau hunangyflogedig Swisaidd
Definition: gwladolyn Swisaidd sy’n berson hunangyflogedig, ac eithrio person hunangyflogedig trawsffiniol Swisaidd, yn y Deyrnas Unedig;
Context: ystyr “person hunangyflogedig Swisaidd” (“Swiss self-employed person”) yw gwladolyn Swisaidd sy’n berson hunangyflogedig, ac eithrio person hunangyflogedig trawsffiniol Swisaidd, yn y Deyrnas Unedig;
Last updated: 16 November 2021
Welsh: person hunangyflogedig trawsffiniol AEE
English: EEA frontier self-employed person
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: personau hunangyflogedig trawsffiniol AEE
Definition: person hunangyflogedig sy'n gweithio yn y Deyrnas Unedig ond yn preswylio yn y Swistir neu yn nhiriogaeth Gwladwriaeth AEE ac sy’n dychwelyd i’w breswylfa yn y Swistir neu’r Wladwriaeth AEE honno yn ddyddiol neu o leiaf unwaith yr wythnos.
Context: ystyr “aelod o deulu” (“family member”) yw— (a) mewn perthynas â gweithiwr trawsffiniol AEE, gweithiwr mudol AEE, person hunangyflogedig trawsffiniol AEE neu berson hunangyflogedig AEE— (i) priod y person neu ei bartner sifil, (ii) disgynyddion uniongyrchol y person neu ddisgynyddion uniongyrchol priod neu bartner sifil y person sydd o dan 21 oed neu sy’n 21 oed neu drosodd ac sy’n ddibynyddion y person neu’n ddibynyddion priod neu bartnersifil y person, neu (iii) perthnasau uniongyrchol dibynnol yn llinach esgynnol y person neu yn llinach esgynnol priod neu bartner sifil y person;
Notes: Mewn rhai cyd-destunau gellir ychwanegu'r fannod o flaen AEE e.e. 'un neu ragor o bersonau hunangyflogedig trawsffiniol yr AEE'.
Last updated: 16 November 2021
Welsh: person hunangyflogedig trawsffiniol Swisaidd
English: Swiss frontier self-employed person
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: personau hunangyflogedig trawsffiniol Swisaidd
Definition: gwladolyn Swisaidd sy'n berson hunangyflogedig yn y Deyrnas Unedig, ac sy'n preswylio yn y Swistir neu yn nhiriogaeth Gwladwriaeth AEE ac sy’n dychwelyd i’w breswylfa yn y Swistir neu yn y Wladwriaeth AEE honno, yn ddyddiol neu o leiaf unwaith yr wythnos
Context: "ystyr “person hunangyflogedig trawsffiniol Swisaidd” (“Swiss frontier self-employed person”) yw gwladolyn Swisaidd sydd— (a) yn berson hunangyflogedig yn y Deyrnas Unedig, a (b) yn preswylio yn y Swistir neu yn nhiriogaeth Gwladwriaeth AEE ac sy’n dychwelyd i’w breswylfa yn y Swistir neu yn y Wladwriaeth AEE honno, yn ôl y digwydd, yn ddyddiol neu o leiaf unwaith yr wythnos;"
Last updated: 16 November 2021
Welsh: person ifanc
English: adolescent
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl ifanc
Definition: Person sydd yn y broses o ddatblygu’n seicolegol, gwybyddol ac ymddygiadol o fod yn blentyn i fod yn oedolyn. Bydd rhai diffiniadau yn cynnwys y datblygiad corfforol hefyd. Gall diffiniadau o’r cyfnod yn amrywio ond yn gyffredinol bydd hyn yn cychwyn adeg y glasoed (puberty) ac yn para tan ddiwedd yr arddegau neu ddechrau’r ugeiniau.
Notes: Cysonwyd yn 2025 er mwyn gwahaniaethu rhwng puberty (y glasoed) ac adolescence, adolescent (llencyndod, person ifanc). Gall rhai testunau a theitlau hanesyddol fod yn dilyn patrwm gwahanol.
Last updated: 13 June 2025
Welsh: person ifanc
English: young person
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl ifanc
Definition: person sydd wedi dathlu ei ben blwydd yn bedair oed ar ddeg a heb ddathlu ei ben blwydd yn ddeunaw oed
Context: Mae’n amlwg bod pobl ifanc yn gallu datblygu dibyniaeth ar nicotin yn gyflym a gall fod yn amhosibl iddynt leihau’r risgiau yn sgil eu dibyniaeth oherwydd eu bod yn gaeth i dybaco
Notes: Sylwer y gwelir dwy ffurf luosog Saesneg, sef "young persons" a "young people". Dim ond un ffurf luosog a ddefnyddir yn Gymraeg, sef "pobl ifanc". Mae hyn yn cynnwys mewn deddfwriaeth a deunyddiau lled-gyfreithiol eraill lle ceir defnydd helaeth i "persons", am ei bod yn amlwg mai bodau dynol ac nid personau cyfreithiol artiffisial yw "pobl ifanc".
Last updated: 27 January 2025
Welsh: person ifanc a gedwir yn gaeth
English: detained young person
Status B
Subject: Justice and order
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Context: Rhaid gofyn i'r person ifanc am ei gydsyniad i'r bwriad i wneud penderfyniad ac, os mai'r penderfyniad yw bod gan y person ifanc ADY, i'r bwriad i lunio a chynnal CDU neu, yn achos person ifanc a gedwir yn gaeth, i'r bwriad i lunio a chadw CDU.
Last updated: 23 April 2020
Welsh: Personél
English: Personnel
Status A
Subject: Personnel
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 17 December 2002
Welsh: person LHDTC+ o liw
English: LGBTQ+ person of colour
Status B
Subject: Personnel
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl LHDTC+ o liw
Last updated: 24 June 2021
Welsh: Personél, Hyfforddiant a Datblygu
English: Personnel, Training and Development
Status C
Subject: Social services
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 6 November 2003
Welsh: person mewn angen
English: person in need
Status B
Subject: Social services
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 22 March 2012
Welsh: person nad yw'n anabl
English: non-disabled person
Status B
Subject: Personnel
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Notes: Gweler yr erthygl ar y Model Cymdeithasol o Anabledd yn yr Arddulliadur. Yn unol â'r Model, mae amhariad ("impairment", a elwid yn "nam" o'r blaen) yn nodwedd ar berson, a all effeithio ar ei ymddangosiad neu ar sut y mae ei gorff neu ei feddwl yn gweithio; caiff pobl anabl (y gellir hefyd cyfeirio atynt fel "pobl anabledig" neu "bobl sy'n cael eu hanablu") eu hanablu gan ffactorau allanol fel yr amgylchedd, polisi neu arferion, neu yn sgil methiant i ddarparu addasiadau ar eu cyfer; ac anabledd yw canlyniad anablu pobl sydd ag amhariadau. 
Last updated: 14 November 2023
Welsh: person nad yw’n cydymffurfio o ran ei rywedd
English: gender non-conforming person
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl nad ydynt yn cydymffurfio o ran eu rhywedd
Definition: Un nad yw ei ymddygiad neu ei ymarweddiad yn cydymffurfio â’r disgwyliadau diwylliannol a chymdeithasol cyffredin ynghylch yr hyn sy’n briodol i’w rywedd.
Last updated: 2 July 2025
Welsh: person o ffydd
English: person of faith
Status B
Subject: Personnel
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl o ffydd
Last updated: 24 June 2021
Welsh: personol
English: personal
Status B
Subject: ICT
Part of speech: Adjective
Last updated: 19 July 2005
Welsh: personoli
English: personalisation
Status B
Subject: Health
Part of speech: Verb
Context: Supporting the individual’s control and choice over their own life and services.
Last updated: 14 November 2023
Welsh: person o liw
English: person of colour
Status A
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl o liw
Definition: Pobl sy’n dod o amrywiaeth o gefndiroedd ethnig ar wahân i rai sy’n cael eu hystyried yn ‘wyn’.
Notes: Daw'r term hwn o gasgliad y Grŵp Gorchwyl a Gorffen ar Derminoleg ym maes Cydraddoldeb o ran Hil ac Ethnigrwydd. Diffiniad a nodiadau defnydd y Grŵp a gofnodir gyda'r cofnod hwn: "Lle bo’n bosibl, gwell peidio defnyddio termau sy’n cyfeirio at liw croen pobl eraill. Defnyddiwch ‘pobl o liw’ yn unig os oes angen cyfieithu ‘people of colour’ o’r Saesneg. Defnyddiwch dermau sy’n cyfeirio at ethnigrwydd yn hytrach nag at liw croen os oes modd. PEIDIWCH â defnyddio ‘croenliw’, ‘croenddu’, ‘croenwyn’ fel termau gan eu bod yn gorbwysleisio lliw croen."
Last updated: 18 April 2023
Welsh: person o liw
English: PoC
Status B
Subject: Personnel
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl o liw
Notes: Dyma'r acronym Saesneg a ddefnyddir yn aml am 'person of colour' neu 'people of colour'.
Last updated: 15 March 2022
Welsh: person penodedig
English: appointed person
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 11 November 2024
Welsh: person perthnasol
English: relevant person
Status C
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: A Legal Deposit Library or person acting on its behalf; a reader.
Last updated: 25 January 2011
Welsh: person priodol
English: appropriate person
Status A
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: personau priodol
Definition: Rôl wirfoddol yng nghyd-destun y gyfundrefn Diogeliadau Amddiffyn Rhyddid, y gall ffrindiau neu aelodau'r teulu ei mabwysiadu er mwyn cynrychioli a chefnogi unigolyn sy'n cael ei atgyfeirio at y gyfundrefn neu sy'n destun awdurdodiad.
Last updated: 26 January 2022
Welsh: person â rheolaeth
English: person having control
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Person sy'n derbyn crogrent ar fangre, neu a fyddai'n derbyn y crogrent hwnnw pe byddai'r fangre yn cael ei lesio ar grogrent.
Notes: Term sy'n deillio o Ddeddf Tai 2004. Sylwer bod angen gwahaniaethu wrth person managing / person sy'n rheoli yng nghyd-destun y Ddeddf honno.
Last updated: 8 May 2025
Welsh: person sydd wedi ei indemnio
English: indemnified person
Status B
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 13 February 2012
Welsh: person sy’n chwistrellu cyffuriau
English: injecting drug user
Status C
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl sy’n chwistrellu cyffuriau
Last updated: 17 March 2025
Welsh: person sy'n dioddef o asthma difrifol
English: severe asthmatics
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl sy'n dioddef o asthma difrifol
Last updated: 3 June 2020
Welsh: person sy'n gadael gofal
English: care leaver
Status A
Subject: Social services
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl sy'n gadael gofal
Notes: Dyma'r term a ddefnyddir mewn testunau cyffredinol. Gellir addasu'r elfen gyntaf i "person ifanc", "plentyn", "un" etc. Mewn testunau deddfwriaethol, defnyddir "person [ifanc] sy'n ymadael â gofal"
Last updated: 21 February 2025
Welsh: person sy'n gymwys am gyngor a chymorth
English: person eligible for advice and support
Status C
Subject: Social services
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Context: Yng nghyd-destun gadael gofal.
Last updated: 17 October 2012
Welsh: person sy'n hunanesgeuluso
English: self-neglecting person
Status B
Subject: Estates and Cadw
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl sy'n hunanesgeuluso
Last updated: 18 May 2023
Welsh: person sy'n meddu
English: possessor
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: personau sy'n meddu
Definition: person sy'n meddu ar rywbeth
Context: os yw’r tir yn perthyn i Ddugiaeth Cernyw, yw’r person hwnnw y mae Dug Cernyw, neu’r person sy’n meddu ar Ddugiaeth Cernyw am y tro, yn ei benodi
Last updated: 16 November 2021
Welsh: person sy'n meddu'n wrthgefn
English: adverse possessor
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Notes: Dyma'r term cyfreithiol am yr hyn a elwir yn gyffredin yn 'sgwatiwr'. Gweler y cofnod am adverse possession / meddiant gwrthgefn am ddiffiniad.
Last updated: 28 December 2017
Welsh: person sy'n rheoli
English: person managing
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Definition: Person sy'n berchennog neu'n lesddeiliad ar fangre ac sydd, yn sgil hynny, yn derbyn rhent neu daliadau eraill gan lesddeiliaid neu drwyddedeion y fangre, neu a fyddai'n derbyn rhent neu daliadau eraill ar gyfer y fangre oni bai ei fod wedi dod i gytundeb â pherson arall sy'n golygu bod y person arall hwnnw yn derbyn y rhent neu'r taliadau.
Notes: Term sy'n deillio o Ddeddf Tai 2004. Sylwer bod angen gwahaniaethu wrth person with control / person â rheolaeth yng nghyd-destun y Ddeddf honno.
Last updated: 8 May 2025
Welsh: person traws
English: trans person
Status B
Subject: Personnel
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl draws
Definition: Unigolyn nad yw'n cydymffurfio'n ddiamwys â'r syniadau confensiynol o rywedd gwrywaidd neu fenywaidd, ond yn hytrach sy'n cyfuno'r rhain neu'n cyfnewid rhyngddynt
Last updated: 24 June 2021
Welsh: person wedi'i ddadleoli
English: displaced person
Status C
Subject: Social services
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl wedi'u dadleoli
Last updated: 7 January 2025
Welsh: person ymadawedig
English: deceased person
Status B
Subject: Health
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: pobl ymadawedig
Last updated: 28 April 2020
Welsh: person ymgysylltiedig
English: affiliated person
Status B
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: personau ymgysylltiedig
Context: A person is “affiliated” with another if the person is in the position of a group undertaking of the other person, within the meaning given in section 1161(5) of the Companies Act 2006, whether or not either of them is an undertaking within the meaning given in section 1161(1) of that Act.
Notes: Term o faes caffael. Ychwanegwyd i’r gronfa yn sgil Deddf Caffael 2023 (deddfwriaeth Llywodraeth y DU, sydd ar gael yn Saesneg yn unig) a Rheoliadau Caffael (Cymru) 2024. Daw’r frawddeg gyd-destunol Saesneg o Ddeddf Caffael 2023. Cymharer ag associated person / person â chyswllt a connected person / person cysylltiedig.
Last updated: 11 September 2024
Welsh: person y rhoddwyd caniatâd iddo aros fel person diwladwriaeth
English: person granted stateless leave
Status B
Subject: Law
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Plural: personau y rhoddwyd caniatâd iddynt aros fel personau diwladwriaeth
Definition: “person granted stateless leave” means a person who (a) has extant leave to remain as a stateless person under the immigration rules; and (b) has been ordinarily resident in the United Kingdom and Islands throughout the period since the person was granted such leave
Last updated: 18 May 2018
Welsh: perth
English: hedge
Status B
Subject: Environment
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Last updated: 2 February 2006
Welsh: perth cyfoethog ei rhywogaethau
English: species-rich hedgerow
Status C
Subject: Agriculture
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Last updated: 3 October 2003
Welsh: perth fylchog/gwrych bylchog
English: gappy hedge
Status C
Subject: Agriculture
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Last updated: 24 November 2009
Welsh: perth hynafol
English: ancient hedgerow
Status B
Subject: Environment
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Definition: Disgrifiad swyddogol o gynefin y rhoddir blaenoriaeth iddo yng Nghynllun Bioamrywiaeth y DU.
Last updated: 30 July 2003
Welsh: perthi
English: hedgerows
Status C
Subject: Environment
Part of speech: Noun, Plural
Last updated: 6 May 2005
Welsh: perthi
English: hedges
Status B
Subject: Environment
Part of speech: Noun, Plural
Definition: gwrychoedd/cloddiau/perthi
Last updated: 29 July 2003
Welsh: perthnasau-yng-nghyfraith
English: in-laws
Status C
Subject: Social services
Part of speech: Noun, Plural
Last updated: 19 May 2005
Welsh: perthyn
English: belonging
Status B
Subject: Education
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Context: Dylai cyfleoedd i ymgysylltu â’r gymuned leol ac amrywiaeth o ddiwylliannau ac ieithoedd feithrin ymdeimlad o berthyn ymhlith babanod a phlant ifanc.
Notes: Daw'r frawddeg gyd-destunol o Fframwaith Ansawdd Chwarae, Dysgu a Gofal Plentyndod Cynnar.
Last updated: 2 October 2024
Welsh: perthynas
English: relative
Status C
Subject: Social services
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Last updated: 19 May 2005
Welsh: perthynas agos
English: close relative
Status C
Subject: Social services
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 19 May 2005
Welsh: perthynas agosaf
English: next of kin
Status B
Subject: General
Part of speech: Noun, Masculine, Singular
Last updated: 28 April 2020
Welsh: perthynas anfygythiol
English: non-threatening relationship
Status B
Subject: Estates and Cadw
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Plural: perthnasoedd anfygythiol
Last updated: 18 May 2023
Welsh: perthynas bersonol agos
English: intimate personal relationship
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Context: For the purposes of the definition of “domestic abuse” in subsection (1), two people are “personally connected” to each other if any of the following applies— [...] (e) they are, or have been, in an intimate personal relationship with each other; [...]
Notes: Term a ddefnyddir yn y ddeddfwriaeth wrth ddisgrifio mathau o gysylltiadau posibl rhwng un sydd o dan amheuaeth o gam-drin, a dioddefwr. Nid yw'r term wedi ei ddiffinio yn y statud. Daw'r frawddeg gyd-destunol o Fil Digartrefedd a a Dyrannu Tai Cymdeithasol (Cymru).
Last updated: 21 February 2025
Welsh: perthynas deuluol barhaus
English: enduring family relationship
Status A
Subject: Law
Part of speech: Noun, Feminine, Singular
Definition: Yng nghyd-destun cyfraith teulu, perthynas sy'n debyg i briodas neu bartneriaeth sifil.
Notes: Daw'r term Saesneg o Ddeddf Plant a Mabwysiadu 2002.
Last updated: 21 February 2025