Search for a term, word or phrase | Page 966

Welsh: niweidio erlyniad

English: prejudice a prosecution

Status A

Subject: Law

Part of speech: Verb

Last updated: 21 August 2003

Welsh: niwmonia

English: pneumonia

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 26 October 2004

Welsh: niwroadsefydlu

English: neurorehabilitation

Status C

Subject: Health

Part of speech: Verb

Last updated: 14 November 2008

Welsh: niwro-adsefydlu

English: neurorehabilitation

Status B

Subject: Health

Part of speech: Verb

Definition: Neurorehabilitation is a complex medical process which aims to aid recovery from a nervous system injury, and to minimize and/or compensate for any functional alterations resulting from it

Context: £1.2 miliwn sydd wedi'i fuddsoddi i wella gwasanaethau niwro-adsefydlu ar hyd a lled Cymru.

Last updated: 6 April 2017

Welsh: niwroamrywiaeth

English: neurodiversity

Status B

Subject: General

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Definition: Yr holl sefyllfaoedd o ran niwroteipiau a geir yn y rhywogaeth ddynol neu mewn grŵp o bobl, gan gynnwys pobl niwrowahanol a phobl niwronodweddiadol.

Context: Mae Llywodraeth Cymru yn gwerthfawrogi niwroamrywiaeth yn ei weithlu, ac mae’n ymdrechu i fod yn sefydliad niwroamrywiol.

Notes: Defnyddir y term hwn fel rhan o gyfundrefn feddwl sy’n ystyried bod niwroteipiau nad ydynt yn rhai nodweddiadol, fel niwroteipiau awtistig neu ddyslecsig, yn rhan o amrywiaeth arferol y genom dynol.

Last updated: 5 November 2024

Welsh: niwroamrywiol

English: neurodiverse

Status B

Subject: General

Part of speech: Adjective

Definition: Disgrifiad o sefyllfa lle ceir amrywiaeth o ran niwroteipiau mewn grŵp o bobl.

Context: Mae Llywodraeth Cymru yn gwerthfawrogi niwroamrywiaeth yn ei weithlu, ac mae’n ymdrechu i fod yn sefydliad niwroamrywiol.

Notes: Defnyddir y term hwn fel rhan o gyfundrefn feddwl sy’n ystyried bod niwroteipiau nad ydynt yn rhai nodweddiadol, fel niwroteipiau awtistig neu ddyslecsig, yn rhan o amrywiaeth arferol y genom dynol.

Last updated: 6 November 2024

Welsh: niwroanabledd

English: neurodisability

Status B

Subject: Health

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Definition: Term cyffredinol sy'n gysylltiedig ag amhariadau ar y system nerfol, gan gynnwys cyflyrau fel parlys yr ymennydd, awtistiaeth ac epilepsi.

Notes: Gweler yr erthygl ar y Model Cymdeithasol o Anabledd yn yr Arddulliadur. Yn unol â'r Model, mae amhariad ("impairment", a elwid yn "nam" o'r blaen) yn nodwedd ar berson, a all effeithio ar ei ymddangosiad neu ar sut y mae ei gorff neu ei feddwl yn gweithio; caiff pobl anabl (y gellir hefyd cyfeirio atynt fel "pobl anabledig" neu "bobl sy'n cael eu hanablu") eu hanablu gan ffactorau allanol fel yr amgylchedd, polisi neu arferion, neu yn sgil methiant i ddarparu addasiadau ar eu cyfer; ac anabledd yw canlyniad anablu pobl sydd ag amhariadau.

Last updated: 8 November 2023

Welsh: niwroanabledd difrifol

English: severe neurodisability

Status B

Subject: Health

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Notes: Gweler yr erthygl ar y Model Cymdeithasol o Anabledd yn yr Arddulliadur. Yn unol â'r Model, mae amhariad ("impairment", a elwid yn "nam" o'r blaen) yn nodwedd ar berson, a all effeithio ar ei ymddangosiad neu ar sut y mae ei gorff neu ei feddwl yn gweithio; caiff pobl anabl (y gellir hefyd cyfeirio atynt fel "pobl anabledig" neu "bobl sy'n cael eu hanablu") eu hanablu gan ffactorau allanol fel yr amgylchedd, polisi neu arferion, neu yn sgil methiant i ddarparu addasiadau ar eu cyfer; ac anabledd yw canlyniad anablu pobl sydd ag amhariadau.

Last updated: 14 November 2023

Welsh: niwrobioleg

English: neurobiology

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Last updated: 14 August 2014

Welsh: niwrobiolegydd

English: neurobiologist

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 14 August 2014

Welsh: niwroddatblygiadol

English: neurodevelopmental

Status C

Subject: Health

Part of speech: Adjective

Last updated: 29 September 2022

Welsh: niwrofasgwlaidd

English: neurovascular

Status C

Subject: Health

Part of speech: Adjective

Last updated: 14 November 2008

Welsh: niwroffibromatosis

English: neurofibromatosis

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Context: Yn ystod ei gyrfa ymchwil, bu'n canolbwyntio ar nifer o anhwylderau genetig, yn enwedig niwroffibromatosis.

Last updated: 5 July 2017

Welsh: niwroffisioleg

English: neurophysiology

Status C

Subject: Social services

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Last updated: 10 January 2006

Welsh: niwroffisiolegydd clinigol

English: clinical neurophysiologist

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 5 September 2003

Welsh: niwrogadarnhaol

English: neuroaffirming

Status B

Subject: General

Part of speech: Adjective

Notes: Ffurf gywasgedig ar y term llawn neurodiversity affirming / cadarnhaol am niwroamrywiaeth yw hon. Gall y ffurf hon fod yn adferf yn ogystal ag yn ansoddair.

Last updated: 11 July 2024

Welsh: niwrolawdriniaeth

English: neurosurgery

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Last updated: 11 October 2004

Welsh: niwrolawdriniaeth bediatrig

English: paediatric neurosurgery

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Last updated: 1 December 2004

Welsh: niwrolawfeddyg

English: neurosurgeon

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 14 November 2008

Welsh: niwroleg

English: neurology

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Last updated: 27 February 2006

Welsh: Niwrolegydd Pediatrig

English: Paediatric Neurologist

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 13 December 2010

Welsh: niwronodweddiadol

English: neurotypical

Status B

Subject: General

Part of speech: Adjective

Definition: Disgrifiad o niwroteip sy’n ddisgwyliedig neu’n nodweddiadol ymysg mwyafrif y rhywogaeth ddynol, hynny yw niwroteip nad yw’n un lleiafrifol megis niwroteipiau awtistig neu ddyslecsig.

Notes: Defnyddir y term hwn fel rhan o gyfundrefn feddwl sy’n ystyried bod niwroteipiau nad ydynt yn rhai nodweddiadol, fel niwroteipiau awtistig neu ddyslecsig, yn rhan o amrywiaeth arferol y genom dynol.

Last updated: 5 November 2024

Welsh: niwropatholeg

English: neuropathology

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Last updated: 17 July 2006

Welsh: niwroplastigedd

English: neuroplasticity

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Last updated: 13 May 2011

Welsh: niwroradioleg

English: neuroradiology

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Last updated: 14 November 2008

Welsh: niwroseiciatreg

English: neuropsychiatry

Status B

Subject: Health

Part of speech: Noun, Feminine, Singular

Definition: Seiciatreg sy'n ymwneud â materion niwrolegol.

Last updated: 1 March 2024

Welsh: niwroteip

English: neurotype

Status B

Subject: General

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Plural: niwroteipiau

Definition: Math o ymennydd, o ran y ffordd y mae’r ymennydd hwnnw yn prosesu ysgogiadau synhwyraidd ac yn dylanwadu ar y ffordd y mae’r person yn canfod y byd o’i amgylch.

Last updated: 6 November 2024

Welsh: niwrowahaniaeth

English: neurodivergence

Status B

Subject: General

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Plural: niwrowahaniaethau

Definition: Unrhyw sefyllfa o ran niwroteipiau yn y rhywogaeth ddynol sy’n wahanol i sefyllfa niwronodweddiadol, ee awtistiaeth neu ddyslecsia.

Context: Mae ein sefydliad yn ceisio bod yn gynhwysol i’r rheini sy’n awtistig, yn ddyslecsig neu sy’n niwrowahanol mewn ffordd arall, er bod rhai mathau o niwrowahaniaethau yr ydyn ni’n dal yn ceisio dod o hyd i ffyrdd o’u cynnwys.

Notes: Defnyddir y term hwn fel rhan o gyfundrefn feddwl sy’n ystyried bod niwroteipiau nad ydynt yn rhai nodweddiadol, fel niwroteipiau awtistig neu ddyslecsig, yn rhan o amrywiaeth arferol y genom dynol.

Last updated: 5 November 2024

Welsh: niwrowahanol

English: neurodivergent

Status B

Subject: General

Part of speech: Adjective

Definition: Disgrifiad o unrhyw sefyllfa o ran niwroteipiau yn y rhywogaeth ddynol sy’n wahanol i sefyllfa niwronodweddiadol, ee awtistiaeth neu ddyslecsia.

Context: Mae ein sefydliad yn ceisio bod yn gynhwysol i’r rheini sy’n awtistig, yn ddyslecsig neu sy’n niwrowahanol mewn ffordd arall, er bod rhai mathau o niwrowahaniaethau yr ydyn ni’n dal yn ceisio dod o hyd i ffyrdd o’u cynnwys.

Notes: Defnyddir y term hwn fel rhan o gyfundrefn feddwl sy’n ystyried bod niwroteipiau nad ydynt yn rhai nodweddiadol, fel niwroteipiau awtistig neu ddyslecsig, yn rhan o amrywiaeth arferol y genom dynol.

Last updated: 5 November 2024

Welsh: niwrowyddorau

English: neurosciences

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Plural

Last updated: 10 January 2006

Welsh: niwrowyddorau pediatrig

English: paediatric neurosciences

Status C

Subject: Health

Part of speech: Noun, Plural

Last updated: 27 February 2006

Welsh: niwsans / amhleserus

English: annoying

Status B

Subject: Environment

Part of speech: Adjective

Context: Seinweddau niwsans / amhleserus: nodweddir y rhain yn aml gan un neu sawl ffynhonnell sŵn niwsans / amhleserus, sy’n anghydamserol â'i gilydd, amrywiad amser uchel (o ran amledd a lefel), neu ffynonellau unigol sy'n torri'r distawrwydd (dechrau a stopio’n sydyn a siarp); mae ffynonellau sain garw’n fwy niwsans / amhleserus (enghreifftiau: beiciau modur yn fwy na cheir, sŵn peiriannau, etc).

Notes: Un o wyth disgrifydd ar gyfer nodweddion canfyddiadol seinweddau, at ddiben gwneud ymchwil i seinweddau'n unol â ISO/TS 12913-2:2018. Pennwyd y disgrifyddion Cymraeg drwy'r Soundscape Attributes Translation Project (SATP), a arweinir gan UCL, mewn cydweithrediad â Llywodraeth Cymru. Gosodir y nodweddion canfyddiadol ar fodel cylchbleth, lle mae gan bob nodwedd un sy'n groes iddi, a lle mae perthynas rhwng nodweddion sydd nesaf at ei gilydd. Mae 'annoying' yn groes i 'pleasant', a rhwng 'monotonous' a 'chaotic'. Lle ceir dau ansoddair Cymraeg, mae'r ddau i'w defnyddio gyda'i gilydd, yn hytrach na defnyddio'r naill neu'r llall. Gweler y maes Cyd-destun am ddisgrifiad safonol o'r nodwedd ar sail deunyddiau'r SATP. Gweler https://tinyurl.com/cylchblethseinwedd am ddyluniad o’r model cylchbleth Saesneg.

Last updated: 2 July 2025

Welsh: niwsans cyhoeddus

English: public nuisance

Status C

Subject: Justice and order

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 23 December 2005

Welsh: niwtraliaeth maethynnau

English: nutrient neutrality

Status B

Subject: Environment

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Definition: Ymagwedd ym maes datblygu, pan gymerir camau i beri nad yw datblygiadau'n cyflwyno llwythi maethynnau ychwanegol i ddŵr gwastraff, neu i liniaru effaith cyflwyno llwythi maethynnau ychwanegol.

Last updated: 31 January 2024

Welsh: niwtral o ran cost

English: cost neutral

Status C

Subject: Finance and statistics

Part of speech: Adjective

Last updated: 9 February 2009

Welsh: niwtral o ran darparwr

English: provider-neutral

Status B

Subject: Education

Part of speech: Adjective

Definition: Ym maes addysg a gofal plentyndod cynnar, disgrifiad o sefyllfa lle bydd plentyn yn cael yr un profiad a’r un gofal i gefnogi ei ddatblygiad boed hynny mewn ysgol, mewn meithrinfa neu gyda gofalwr plant.

Last updated: 27 April 2023

Welsh: niwtral o ran defnydd ynni

English: zero-energy

Status C

Subject: Environment

Part of speech: Adjective

Last updated: 29 October 2014

Welsh: niwtro

English: neuter

Status C

Subject: Animals

Part of speech: Verb

Definition: Diffrwythloni anifail, boed yn wryw neu benyw.

Notes: Pan fydd rhyw yr anifail yn hysbys, gall "sbaddu" fod yn addas ar gyfer anifail gwryw a "cyweirio" ar gyfer anifail benyw. Serch hynny, nid yw'r naill na'r llall yn cael ei ddeall yn gyffredin i olygu diffrwythloni anifail o'r rhyw arall. Mewn sefyllfaoedd o'r fath, gall "niwtro" fod yn fwy addas a dealladwy i gynulleidfa gyffredin.

Last updated: 21 February 2018

Welsh: nôl

English: back

Status B

Subject: ICT

Part of speech: Adverb

Last updated: 19 July 2005

Welsh: nôl

English: go back

Status B

Subject: ICT

Part of speech: Adverb

Last updated: 19 July 2005

Welsh: nôl i'r brif ddewislen

English: back to main menu

Status B

Subject: ICT

Part of speech: Verb

Last updated: 19 July 2005

Welsh: nôl un dudalen

English: go back one page

Status B

Subject: ICT

Part of speech: Adverb

Last updated: 19 July 2005

Welsh: NNEST

English: NNEST

Status A

Subject: Education

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Notes: Dyma'r acronym a ddefnyddir yn y ddwy iaith am y National Network for Excellence in Science and Technology / Rhwydwaith Cenedlaethol er Rhagoriaeth mewn Gwyddoniaeth a Thechnoleg

Last updated: 16 March 2017

Welsh: nobeliwm

English: nobelium

Status A

Subject: Environment

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Definition: Symbol cemegol: No

Notes: Elfen gemegol. Gweler y canllawiau sillafu termau benthyg gwyddonol ar BydTermCymru.

Last updated: 18 June 2025

Welsh: nod

English: character

Status B

Subject: ICT

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 19 July 2005

Welsh: nod

English: mark

Status C

Subject: Agriculture

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 29 July 2003

Welsh: nod adnabod

English: identification mark

Status B

Subject: Justice and order

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 31 July 2012

Welsh: nod annisgwyl

English: unexpected character

Status B

Subject: ICT

Part of speech: Noun, Masculine, Singular

Last updated: 19 July 2005

Welsh: nod Ansawdd Cyn-16

English: pre-16 quality standard

Status C

Subject: Education

Last updated: 25 March 2010

Welsh: Nod Ansawdd Sgiliau Sylfaenol

English: Basic Skills Quality Standard

Status A

Subject: Education

Definition: Basic Skills Wales

Last updated: 20 August 2008

TermCymru

Share this page